พูลเลย์ สายพาน คืออะไร ในสายงานที่ต้องทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักรอุตสาหกรรม พูลเลย์ หรือที่ช่างหลายท่านเรียกกันว่า มูเลย์ เป็นอีกหนึ่งส่วนประกอบสำคัญของเครื่องจักร และเครื่องยนต์ ที่ขาดไม่ได้เลย โดยเจ้าพูลเลย์มีลักษณะเป็นทรงกลมคล้ายล้อซึ่งทำมาจากวัสดุที่เป็นโลหะ มีหน้าที่สำหรับปรับเปลี่ยนและควบคุมทิศทางของแรงขับเคลื่อนจากมอเตอร์ หรือเพื่อปรับความตึงหย่อนของสายพานให้อยู่ในระดับที่เครื่องจักรทำงานได้เต็มประสิทธิภาพมากที่สุด ก่อนที่เราจะมาพูดถึงชนิดต่างๆ ของพูลเลย์ เรามาทำความรู้จักเกี่ยวกับหน้าที่ของ พูลเลย์ตัวขับ (Drive Pulley) และพูลเลย์ตัวตาม (Driven Pulley) ให้พอเข้าใจสักเล็กน้อยดังนี้

พูลเลย์ตัวขับ และตัวตามคืออะไร

พูลเลย์ตัวขับจะถูกติดตั้งเข้ากับแกนมอเตอร์โดยตรง ทำให้เมื่อมอเตอร์หมุน พูลเลย์ก็จะหมุนตาม ซึ่งเจ้าพูลเลย์ตัวขับจะต้องทำการติดตั้งสายพานเพื่อทำหน้าที่ส่งกำลังจากเครื่องยนต์ไปให้พูลเลย์ตัวตาม พูลเลย์ตามทำหน้าที่อะไร ให้พูลเลย์ตัวตามสามารถหมุนได้ โดยความเร็วรอบของพูลเลย์ ขึ้นอยู่กับขนาดของพูลเลย์ทั้งสองตัว หากพูลเลย์ตัวขับมีขนาดใหญ่และพูลเลย์ตัวตามมีขนาดเล็กจะได้แรงบิด(Torque) ที่สูงแลกมากับความเร็วรอบ( RPM) ที่ต่ำลงมา กลับกันหากเลือกใช้พูลเลย์ตัวขับที่มีขนาดเล็กและพูลเลย์ตามขนาดใหญ่แรงบิด(Torque)จะน้อยแต่สามารถทำความเร็วรอบต่อนาที(RPM)ที่สูงกว่าเดิม ด้วยเหตุผลนี้เราจึงต้องเลือกขนาดพูลเลย์ทั้งสองตัวให้ตรงกับการใช้งาน ไม่เช่นนั้นอาจจะส่งผลให้เครื่องจักรทำงานผิดปกติหรือเกิดความเสียหายได้ง่ายๆ

พูลเลย์ในงานอุตสาหกรรมมีกี่ประเภท

พูลเลย์สายพานคืออะไร เครื่องจักรในโรงงานอุตสาหกรรมจะมีการใช้งานของพูลเลย์อยู่ 2 ประเภทหลักๆ นั้นก็คือ พูลเลย์สำหรับระบบส่งกำลัง และพูลเลย์สำหรับลำเลียง ซึ่งลักษณะการทำงานของทั้งสองประเภทนี้มีความคล้ายคลึงกันอย่างมาก สิ่งที่แตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัดจะเป็นเรื่องของ หน้าที่และจุดประสงค์การใช้งานที่แตกต่างกัน ดังนี้

พูลเลย์ในระบบส่งกำลัง (Power Transmission Pulley)

Pulley คืออะไร พูลเลย์ในระบบส่งกำลังมีหน้าที่จ่ายแรงจากเครื่องยนต์ ไปยังชิ้นส่วนต่างๆ ของเครื่องจักรให้ชิ้นส่วนเหล่านั้นสามารถหมุนและทำหน้าที่ของมันได้ ซึ่งอาจจะเป็นชิ้นส่วนที่อยู่ได้ทั้งภายในหรือภายนอกเครื่องจักร แบ่งได้ 6 ชนิดดังนี้

1. พูลเลย์มาตรฐาน (Standard Pulley)

พูลเลย์มาตรฐานเป็นชนิดที่นิยมใช้กันในงานอุตสาหกรรมมากที่สุด เป็นพูลเลย์ร่องวี “V” ทำให้มีพื้นที่ผิวหน้าสัมผัสมากขึ้นมาเล็กน้อย สายพานสามารถจับได้ดีขึ้น จึงเหมาะกับงานที่ต้องการแรงบิดปานกลาง หรืองานที่ต้องการความเร็วรอบสูง

2. พูลเลย์ปรับความตึงหย่อน (Idler Pulley)

พูลเลย์ปรับความตึง เป็นพูลเลย์ตัวที่สามมักจะติดตั้งตรงกลางระหว่างมูลเลย์ตัวขับและตัวตาม มีหน้าที่สำหรับปรับความตึงหย่อนของสายพาน มักใช้ในเครื่องจักรที่ต้องใช้สายพานขนาดยาว มีระยะห่างระหว่างพูลเลย์ตัวขับตัวตามไกลพอสมควร

3. พูลเลย์ปรับความเร็วรอบ (Variable speed Pulley)

พูลเลย์ชนิดนี้มีลักษณะ พูเล่คือ จานเหล็กสองใบประกบกันให้เป็นร่องวี “V” ที่สามารถปรับขนาดร่องได้ตามการเร่งของเครื่องยนต์ ทำให้สายพานยกระดับสูงขึ้น หรือต่ำลงได้ ส่งผลให้ความเร็วรอบเปลี่ยนแปลงตามการหด–ขยายของร่องพูลเลย์

4. สเตปพูลเลย์ (Step Pulley)

พูลเลย์ชนิดจะประกอบด้วยร่องหลายขนาดให้เลือกหน้าตาคล้ายขั้นบันได เหมาะกับเครื่องจักรที่ต้องการปรับเปลี่ยนความเร็วรอบที่จะส่งต่อให้พูลเลย์ตัวอื่นๆ เพราะไม่ต้องรื้อพูลเลย์ออกมาเปลี่ยน เพียงนำสายพานขนาดที่ใหญ่ขึ้นหรือเล็กลงมาสวมเปลี่ยนตามความเร็วรอบและแรงบิดที่ต้องการ

5. พูลเลย์ร่องฟัน (Poly Multi Ribbed Belt Pulley)

พูลเลย์ร่องฟัน จะมีร่องขนาดเล็กจำนวนมาก ใช้กับสายพานร่องฟันซึ่งจะมีลักษณะเป็นแพขนาดกว้าง เหมาะกับงานที่มีพื้นที่จำกัดอย่างเช่นภายในเครื่องซักผ้า หรือเครื่องอบ เพราะสายพานที่ใช้กับพูลเลย์ชนิดนี้จะมีขนาดที่บางมาก ไม่นูนออกมาจากพูลเลย์

6. พูลเลย์ไทมมิ่ง (Timing Pulley)

พูลเลย์ไทมมิ่งมีลักษณะพิเศษอย่างฟันไว้ยึดจับกันกับสายพานอย่างแม่นยำ คล้ายๆ โซ่และเฟือง จึงเหมาะกับงานที่ต้องการรอบที่แม่นยำสม่ำเสมอเนื่องจากฟันของพูลเลย์ไทมมิ่งจะทำให้สายพานจับได้ดี ไม่ลื่นแบบพูลเลย์ชนิดมาตรฐาน

พูลเลย์ในระบบลำเลียง (Conveyor Pulley)

Pulley คืออะไร พูลเลย์ในระบบลำเลียงทำหน้าที่ลำเอียงสิ่งของจากจุดหนึ่งไปยังอีกจุดหนึ่ง เพื่อให้งานมีความต่อเนื่อง ลดความผิดพลาด และเบาแรงมนุษย์ไปได้เยอะ ซึ่งพูลเลย์ระบบลำเลียงสามารถแบ่งออกเป็น 4 ประเภทหลักๆ ตามลักษณะการใช้งานดังนี้

7. พูลเลย์แบบใช้งานมาตรฐาน (Standard Duty Conveyor Pulley)

พูลเลย์ลำเลียงชนิดนี้ออกแบบมาสำหรับใช้งานประเภททั่วไปที่ไม่หนักจนเกินไป เพราะวัสดุที่นำมาเป็นสายพานลำเลียงไม่อาจจะรับน้ำหนักได้มาก เหมาะกับงานอุตสาหกรรมเกี่ยวกับสินค้าอุปโภคบริโภคที่มีขนาดเล็กและน้ำหนักเบา

8. พูลเลย์ประเภทใช้งานหนัก (Heavy Duty Conveyor Pulley)

เป็นพูลเลย์ที่ถูกออกแบบมาสำหรับโรงงานอุตสาหกรรมที่ต้องลำเลียงสิ่งของที่มีขนาดใหญ่และน้ำหนักมาก จึงผลิตพูลเลย์ออกมามีหน้าตัดขนาดใหญ่พิเศษ พื้นผิวสายพานที่หนาแข็งแรงคนทน เพื่อรองรับกับงานหนัก ยกตัวอย่างโรงงานอุตสาหกรรมที่ต้องใช้พูลเลย์ประเภทนี้อย่างเช่น โรงงานผลิตชิ้นส่วนอะไหล่รถยนต์ที่ต้องลำเลียงชิ้นส่วนที่มีน้ำหนักเยอะอย่างต่อเนื่อง

9. พูลเลย์ใช้ในงานเหมือง (Mine Duty Conveyor Pulley)

พูลเลย์ชนิดนี้ถูกออกแบบมาให้ทนต่อสภาพแวดล้อมภายในเหมืองได้อย่างดี เนื่องจากงานเหมืองต้องเจอกับอุปสรรคมากมายอย่างความชื้นและความร้อน และต้องเปิดเครื่องจักรทำงานต่อเนื่องเป็นเวลาหลายวันติด พูลเลย์ชนิดนี้จึงต้องแข็งแรงเป็นพิเศษ สามารถรองรับงานหนักทนต่อทุกสภาพได้เป็นอย่างดี

10. พูลเลย์แบบที่กำหนดเอง (Engineered Class Pulley)

นอกจากพูลเลย์ลำเลียงสามชนิดที่กล่าวถึงไปแล้วข้างต้น ยังมีชนิดที่กำหนดเอง เป็นพูลเลย์ที่ไม่มีขายตามท้องตลาดทั่วไปจำเป็นต้องจ้างทีมวิศวะ และทีมผลิตเพื่อช่วยออกแบบพูลเลย์ให้เหมาะสมกับลักษณะการใช้งาน เนื่องจากสายงานบางชนิดอาจจะไม่มีพูลเลย์แบบที่ต้องการให้เลือกซื้อ การผลิตพูลเลย์ขึ้นมาจึงเป็นทางออกทางเดียว

เคล็ดลับการยืดอายุการใช้งานของยางหุ้ม Pulley ให้ยาวนานที่สุด

เคล็ดลับเพื่อให้พูเล่คือ มีอายุการใช้งานที่ยาวนาน ช่วยให้เราไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายมหาศาลในการเปลี่ยนพูลเลย์บ่อยๆ เพียงทำตามสองสิ่งที่จะพูดถึงต่อไปนี้ ก็จะสามารถยืดอายุการใช้งานของพูลเลย์ และยางหุ้มพูลเลย์ได้ยาวนานขึ้นกว่าเดิม

• หมั่นตรวจสอบดูแล และสังเกตระบบลำเลียงอย่างสม่ำเสมอ เมื่อพบสิ่งผิดปกติตรงไหนต้องทำการหยุดเครื่องจักร และแก้ไขอย่างเร็วที่สุดเท่าที่ทำได้ เพื่อป้องกันปัญหาต่างๆ ที่จะตามมา
• ตรวจสอบยางหุ้มของพูลเลย์ลำเลียงอย่างสม่ำเสมอเมื่อพบการหลุด หรือเสื่อมของยางให้รีบทำการแก้ไขซ่อมแซมให้เร็วที่สุดเพื่อไม่ให้เกิดแผลที่ใหญ่ขึ้น หากปล่อยทิ้งไว้จนเสียหายหนักทางแก้เดียวคือเปลี่ยนยางหุ้มใหม่เท่านั้น ซึ่งมีค่าใช้จ่ายสูงพอตัว
• ตรวจสอบการติดตั้งของสายพานลำเลียงว่าติดตั้งได้ตรงแนวหรือไม่ เพื่อให้กระจายน้ำหนักได้ทั่วยางหุ้มได้อย่างสม่ำเสมอ ช่วยยืดอายุการใช้งานของสายพานและยางหุ้มพูลเลย์
• รักษาความสะอาดและป้องกันการตกหล่นของสิ่งแปลกปลอม สิ่งสกปรกบริเวณด้านกลับของสายพาน หรือด้านที่สัมผัสกับพูลเลย์นั้นเอง เพื่อไม่ให้หน้ายางหุ้มพูลเลย์เกิดการสึกกร่อนอย่างรวดเร็ว
• เดินเครื่องจักรด้วยความเร็วรอบและแรงบิดที่พอดี เพื่อไม่ให้เกิดการลื่นสะดุดของสายพานขณะปฏิบัติงาน
• เมื่อยางหุ้มพูลเลย์หมดอายุขัยให้เลือกช่างที่มีความชำนาญมาเปลี่ยนให้เท่านั้น เพราะต้องมีขั้นตอนการเปลี่ยนที่เฉพาะเจาะจง หากเปลี่ยนไม่ถูกต้องโอกาสที่จะต้องเปลี่ยนเป็นครั้งที่สองในระยะเวลาสั้นๆ มีสูงมาก แถมสิ้นเปลืองค่าใช้จ่ายโดยไม่จำเป็น และงานต้องหยุดชะงักเพราะเครื่องจักรไม่สามารถปฏิบัติงานได้

เป็นอย่างไรกันบ้างหลังจากได้เรียนรู้เกี่ยวกับพูลเลย์ขับพูลเลย์ตามทำหน้าที่อะไร และความสำคัญของพูลเลย์กันมาพอสมควรแล้ว จะเห็นได้ว่าพูลเลย์แต่ละชนิดมีหน้าที่ ที่แตกต่างกันอยู่เล็กน้อย แต่การใช้งานจะต้องเลือกสินค้าที่ตรงกับลักษณะงานของเราเท่านั้น เพราะฉะนั้นหากคุณยังไม่มั่นใจหรือต้องการความช่วยเหลือในการเลือกอุปกรณ์เหล่านี้ สามารถติดต่อสอบถามทีมผู้เชี่ยวชาญของเราได้จากทางไลน์ หรือ เบอร์โทรศัพท์ด้านล่างนี้ เรายินดีตอบข้อสงสัย และให้ความช่วยเหลืออย่างเต็มที่